Te nazwy tradycyjne, występujące w zależności od regionu Polski, charakteryzują jedną roślinę: jeżynę. W Polsce znajdziemy jeżynę fałdowaną (Rubus plicatus), wzniesioną (Rubus suberectus) oraz na zachodzie kraju – odmianę zwaną popielicą (Rubus caesitus). Grecy sądzili, że krzewy jeżyn powstały z krwi Tytanów, którzy walczyli z Zeusem o władze. Stąd wierzyli w tytaniczną moc tych owoców, dlatego też często je jadali.
Jeżyna zasiedla lasy iglaste i liściaste. Spotkać ją można także na polanach, w zaroślach oraz na brzegach lasu. Osiąga 1,5 metra wysokości. Krzew ten kwitnie od czerwca do lipca, a owoce dojrzewają od sierpnia do końca września.
Zarówno liście jeżyny, jak i owoce są wykorzystywane w lecznictwie. Te pierwsze zbiera się jeszcze przed zakwitnięciem rośliny (pod koniec maja). Świeże bogate są w flawony, kwasy organiczne oraz witaminę C. Po wysuszeniu liście te charakteryzuje cierpki i ściągający smak, ze względu na występujące w nich garbniki. Owoce stanowią źródło witamin (głównie witaminy E) oraz soli mineralnych: żelaza, magnezu i wapnia. Te przejrzałe działają lekko przeczyszczająco, a niedojrzałe przeciwnie.
Napary z suszonych liści jeżyny stosuje się w:
- stanach zapalnych jamy ustnej i gardła,
- zewnętrznie przy wypryskach skórnych
- wewnętrznie: biegunki, nieżyty żołądka, w cukrzycy,
- schorzeniach dróg oddechowych.
Ponadto wykazują działanie grzybobójcze i przeciwbakteryjne potwierdzone wynikami badań specjalistycznych.
Sok ze świeżych owoców jeżyny ma znaczenie dietetyczne oraz działa przeciwgorączkowo.
Dieter Podleh proponuje napar przy stanach zapalnych gardła: 2 łyżki ziół należy zalać ¼ l wrzącej wody, a następnie pozostawić na 15 min. Po tym czasie napar przecedzić, ostudzić i tak przygotowanym popłukiwać gardło.
Dr Wiktor Janusz Pajor podaje przepis na nalewkę alkoholową z owoców jeżyny, jako środek napotny, przeciwgorączkowy i antytoksyczny: 1 cz. świeżych owoców zalać 10 cz. czystej wódki. Po upływie kilku tygodni można pić od jednego do dwóch kieliszków dziennie.
Bibliografia:
1.Bonenberg K., 1988. Rośliny użyteczne człowiekowi. Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych. Warszawa, s. 82.
2.Kowalska-Wochna E., 2010. Kosmetyki z lasu. Panacea, 1, 40, s. 18-20.
3.Pajor W., 1994. Owoce i jagody. Jak się nimi leczyć. Fogra. Kraków, s. 42-44.
4.Podleh D., 1994. Rośliny lecznicze. Wydawnictwo Muza. Warszawa, s. 144.
5.Polakowska M., 1982. Leśne rośliny zielarskie. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne. Warszawa, s. 123-124.