Jeżyna – ostrężnica, czarna malina, ostrężyna…

Te nazwy tradycyjne, występujące w zależności od regionu Polski, charakteryzują jedną roślinę: jeżynę. W Polsce znajdziemy jeżynę fałdowaną (Rubus plicatus), wzniesioną (Rubus suberectus) oraz na zachodzie kraju – odmianę zwaną popielicą (Rubus caesitus). Grecy sądzili, że krzewy jeżyn powstały z krwi Tytanów, którzy walczyli z Zeusem o władze. Stąd wierzyli w tytaniczną moc tych owoców, dlatego też często je jadali. 

Jeżyna zasiedla lasy iglaste i liściaste. Spotkać ją można także na polanach, w zaroślach  oraz na brzegach lasu. Osiąga 1,5 metra wysokości. Krzew ten kwitnie od czerwca do lipca, a owoce dojrzewają od sierpnia do końca września.

Zarówno liście jeżyny, jak i owoce są wykorzystywane w lecznictwie. Te pierwsze zbiera się jeszcze przed zakwitnięciem rośliny (pod koniec maja). Świeże bogate są w flawony, kwasy organiczne oraz witaminę C. Po wysuszeniu liście te charakteryzuje cierpki i ściągający smak, ze względu na występujące w nich garbniki. Owoce stanowią źródło witamin (głównie witaminy E) oraz soli mineralnych: żelaza, magnezu i wapnia. Te przejrzałe działają lekko przeczyszczająco, a niedojrzałe przeciwnie. 

Napary z suszonych liści jeżyny  stosuje się w:

- stanach  zapalnych jamy ustnej i gardła,

-  zewnętrznie przy wypryskach  skórnych

- wewnętrznie: biegunki, nieżyty żołądka, w cukrzycy, 

- schorzeniach dróg oddechowych. 

Ponadto wykazują działanie grzybobójcze i przeciwbakteryjne potwierdzone wynikami badań specjalistycznych. 

Sok ze świeżych owoców jeżyny ma znaczenie dietetyczne oraz  działa przeciwgorączkowo. 

Dieter Podleh proponuje napar przy stanach zapalnych gardła: 2 łyżki ziół należy zalać ¼ l wrzącej wody, a następnie pozostawić na 15 min. Po tym czasie napar przecedzić, ostudzić i tak przygotowanym popłukiwać gardło. 

Dr Wiktor Janusz Pajor podaje przepis na nalewkę alkoholową z owoców jeżyny, jako środek napotny, przeciwgorączkowy i antytoksyczny:  1 cz. świeżych owoców zalać 10 cz. czystej wódki. Po upływie kilku tygodni można pić od jednego do dwóch kieliszków dziennie. 

Bibliografia:

1.Bonenberg K., 1988. Rośliny użyteczne człowiekowi. Instytut Wydawniczy Związków Zawodowych. Warszawa,  s. 82. 

2.Kowalska-Wochna E., 2010. Kosmetyki z lasu. Panacea, 1, 40, s. 18-20.

3.Pajor W., 1994. Owoce i jagody. Jak się nimi leczyć. Fogra. Kraków, s. 42-44. 

4.Podleh D., 1994.  Rośliny lecznicze. Wydawnictwo Muza. Warszawa,  s. 144. 

5.Polakowska M., 1982. Leśne rośliny zielarskie. Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne. Warszawa, s. 123-124. 

Opublikowano: środa, 30, styczeń 2013 21:03